Muziek is een krachtig hulpmiddel, vooral voor ouderen met dementie. Onderzoek heeft aangetoond dat muziek het geheugen, de stemming en de sociale interactie kan verbeteren bij ouderen met dementie. Muziek heeft een unieke manier om (sociaal) contact te maken met emoties en herinneringen, zelfs wanneer cognitieve stukken zijn aangetast.
Welke muziek voor ouderen met dementie is geschikt? Dit hangt af van verschillende factoren zoals persoonlijke voorkeur, achtergrond en de fase van dementie waarin iemand zich bevindt. Je gaat hieronder lezen welke muziek het beste werkt, waarom het zo effectief is, en hoe je muziek toegankelijk en makkelijk kunt inzetten in de zorg voor mensen met dementie. We geven antwoord op de vraag: welke muziek voor ouderen met dementie?
Muziek uit hun jeugdjaren
Mensen met dementie reageren vaak het best op muziek die ze kennen uit hun jongere jaren, meestal uit hun tienerjaren en net daarna (tussen de leeftijd van 15 en 30 jaar). Dit komt omdat de hersenen vaak nog sterke verbindingen hebben met muziek uit deze periode van het leven. Bekende liedjes kunnen herinneringen oproepen en positieve emoties activeren doordat er herkenning ontstaat.
Voorbeelden van muziek uit verschillende periodes:
- Jaren ’40 en ’50: Swing, jazz, bigbandmuziek (bijvoorbeeld Frank Sinatra, Glenn Miller)
- Jaren ’60: Rock ‘n’ roll, vroege popmuziek (bijvoorbeeld Elvis Presley, The Beatles)
- Volksliederen of traditionele muziek: Vaak zijn traditionele liederen binnen de eigen taal die in hun jeugd populair waren waardevol en herkenbaar.
Muziek en culturele achtergrond
Houd rekening met de culturele achtergrond van de persoon. Voor sommigen kan muziek uit hun land van herkomst of religieuze muziek een belangrijke emotionele betekenis hebben. Zo kunnen bijvoorbeeld: psalmen, volksliederen of muziek in hun moedertaal troost en herkenning bieden.
Kalmerende muziek
Voor mensen die angstig, verward of onrustig zijn, kan kalmerende muziek een rustgevend effect hebben. Langzamere melodieën, klassieke muziek, of natuurgeluiden kunnen helpen om de spanning te verlichten. Zorg dat de muziek zacht en niet te complex is, zodat het ontspanning bevordert.
Suggesties voor kalmerende muziek:
- Klassieke muziek (zoals stukken van Bach of Mozart)
- Natuurgeluiden uit een herkenbare omgeving voor iemand gemengd met zachte instrumentale muziek
- Rustige, akoestische nummers
Actieve en ritmische muziek
Sommige ouderen met dementie kunnen reageren op ritmische muziek die beweging stimuleert. Het horen van muziek met een duidelijk ritme kan hen stimuleren om mee te klappen, zachtjes mee te bewegen of zelfs te dansen. Dit verbetert niet alleen het humeur, maar ook de lichamelijke activiteit.
Voorbeelden van ritmische muziek:
- Volksdansen of traditionele muziek uit een herkenbare cultuur
- Bekende dansnummers uit de jeugd (bijvoorbeeld rock ‘n’ roll, twistnummers)
Individuele voorkeuren
Hoewel er algemene richtlijnen zijn voor muziekkeuze, blijft persoonlijke voorkeur essentieel bij muziek voor ouderen met dementie. Elke persoon heeft een eigen muzikaal verleden en smaak, en dat geldt ook voor mensen met dementie. Wat de ene persoon ontspannend vindt, kan voor een ander te druk zijn. Probeer verschillende muziekgenres en observeer hoe iemand reageert. Kun je hierbij wel wat hulp gebruiken? Kijk dan vooral even naar ons hulpmiddel: ‘GoudenDraad’
Zingen en samen muziek maken
Mensen met dementie kunnen baat hebben bij het samen zingen of actief deelnemen aan muziek. Samen zingen, het bespelen van eenvoudige instrumenten zoals trommels of tamboerijnen, of gewoon meeklappen kan sociale interactie versterken en zowel fysieke als cognitieve stimulatie bevorderen.
Waarom werkt muziek zo goed bij dementie?
Muziek spreekt delen van de hersenen aan die betrokken zijn bij emoties, herinneringen en beweging. Zelfs als verbale communicatie uitdagend wordt, blijft het vermogen om muziek te begrijpen en te voelen vaak langer intact. Dit maakt muziek een waardevol middel in de zorg voor mensen met dementie. Ben je benieuwd wat we nog meer aan middelen in petto hebben? Kijk dan vooral even hier.
Conclusie
Het blijft een prachtige manier om contact te maken door middel van muziek voor ouderen met dementie. Door zorgvuldig muziek te kiezen die is afgestemd op de voorkeuren, achtergrond en stemming van de persoon, kun je een groot effect bereiken op welzijn en kwaliteit van leven. Of het nu gaat om kalmerende melodieën, vrolijke dansnummers of muziek die herinneringen oproept, het belangrijkste is dat de muziek betekenis heeft voor de persoon.
Tip: Begin met een afspeellijst van bekende nummers uit hun jeugd, observeer hoe ze reageren, en pas de muziekkeuze aan op basis van hun stemming en voorkeuren. Om je op weg te helpen hebben we een gratis e-book gemaakt voor jou.